Zoals veel van jullie weten maak ik verhalen. De meeste verhalen komen op dit moment uit in de vorm van boeken. En daarmee ontkom ik niet aan de paniek die nu heerst in het boekvak. Winkeliers, uitgevers, auteurs en wat al niet meer vallen over elkaar heen. Het vakblad voor de boekbranche staat wekelijks vol met paniekverhalen en steeds meer sluiten boekhandels en uitgevers de deuren. De paniek bestaat uit een aantal ontwikkelingen. Je zou kunnen zeggen dat er een 'perfect storm' heerst in het boekvak. Ik zal proberen uit te leggen uit wat voor factoren deze perfect storm is ontstaan.
Allereerst; we hebben te maken met een daling van de boekverkoop. Dat heeft alles te maken met de invulling van onze vrije tijd. Vroeger was er het boek, de kerk, 2 TV-netten en af en toe een potje ganzenbord, nu we hebben 450 tv-kanalen, we hebben 5 spelcomputers, internet, iphones etc etc. Gevolg; we zijn minder gaan lezen. Logisch natuurlijk.
En we zijn er nog lang niet; er zijn namelijk ook nog eens een paar hele grote internetwinkels bijgekomen. Deze internetwinkels verkopen nagenoeg alle boeken die de boekhandel ook verkoopt. Sterker nog, ze hebben door een slimme truc de beschikking over nagenoeg alle boeken die uitkomen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ze meer boeken verkopen dan de gemiddelde boekhandel. Ze zijn 24 uur per dag open en de meeste boeken heb je binnen een dag in huis. Nu kun je -inmiddels- bij de gewone boekhandel ook een boek bestellen die je na 24 uur in huis hebt maar da's een beetje mosterd na de maaltijd; je gaat inmiddels naar de gewone boekhandel om NU een boek te kopen, je gaat op internet een boek kopen als je geen haast hebt.
Maar er is meer. We zijn niet alleen minder gaan lezen, we hebben ook met elkaar besloten dat we geen zin meer hebben om uren een boek te gaan uitzoeken. Dus niks meer urenlang in boekenwinkels op jacht gaan naar dat ene mooie boekje, gewoon gelijk naar de top 10 vooraan in de winkel. Resultaat; bestsellers verkopen meer. Niet bestsellers (95% van de boeken) verkopen nog minder.
En nu zijn de uitgevers aan de beurt om in paniek te raken. Want je zal maar je boterham verdienen met 300 redelijk lopende titels maar geen grote bestseller hebben. Dan heb je niet alleen last van de algemene daling van de boekverkoop, dan heb je ook te maken met het feit dat niemand jouw boeken meer koopt. Maar de boekhandel heeft ook last van deze ontwikkeling; wat dacht je van al die postkantoor-sigaretten-snoep-en-magazines-winkel op de hoek die nu ook die 10 bestsellers hebben liggen? En wat dacht je van die grote boekwinkels die 300 vierkante meter boeken hebben staan waar steeds minder mensen naar kijken?
En nee, we zijn er nog niet. In het spoor van de muziekindustrie hebben ze nu ook apparaatjes -zo groot als een pocketboek- gemaakt die wel 10.000 boeken kunnen bevatten. Dus weg boekenkast, en weg die tas vol met boeken voor op vakantie. Een bevrijding voor de meeste consumenten, die paar papier-fetisjisten niet meegerekend.
Wat het gevolg; er verschijnen digitale boeken. Zeg maar Word bestanden (maar dan net ff anders). En deze worden ook via internet verkocht. Niet via de traditionele boekhandel? Nope. Die slag hebben ze gemist. Handige internetjongens en partijen als Apple hebben zich grootschalig op deze nieuwe handel gestort. Natuurlijk zijn er mensen die roepen dat muziek heel wat anders is dan boeken en dat er altijd papieren boeken zullen blijven bestaan (vanwege nostalgie, onhandig die batterijen, etc etc). Ik heb geen idee of die mensen gelijk hebben maar ze doen me wel een beetje denken aan monniken die riepen dat handgeschreven boeken altijd zouden blijven bestaan.
Maar nu zijn er ook -net zoals in de muziek- piraten. Mensen die een digitaal boek kopen en die daarna het aan 100.000 mensen weggeven. En die 100.000 mensen geven het weer aan 100.000 mensen. Helemaal voor niks. Gewoon omdat het kan. Vroeger gaf je ook wel eens een boek aan een buurman mee, nu geef je een boek aan 100.000 buurmannen mee. Gevolg; Traditionele boekhandel pist naast de pot, internetboekhandel pist naast de pot en de uitgever pist ook naast de pot. Boekverkoop is minder, en nu geven piraten ook nog eens massaal boeken gratis weg!
En mensen pakken het -net zoals bij muziek- massaal op. Gratis of betalen? De keuze is simpel. Is het diefstal? Ja. Maak de consument zich daar erg druk over; nee. Nu is het in Nederland nog zo dat de verkoop van die boek-apparaatjes nog niet echt heel groot is, aan de andere kant van de grote oceaan zien we wel degelijk dat het daar behoorlijk aanslaat. En met zoveel voordelen is het natuurlijk een kwestie van tijd voor de consument massaal aan de ebook gaat.
Al deze factoren hebben ervoor gezorgd dat er een perfect storm is ontstaan. Met huizenhoge golven van paniek. Er zijn boekmensen die alle paniek maar onzin vinden en er zijn boekmensen die al gillend rondrennen en roepen dat de wereld naar de klote gaat. Er zijn kampen ontstaan, Boekhandel gooien modder naar uitgevers, Uitgevers zeggen dat de boekhandel sukkels zijn, en auteurs worden boos op hun uitgevers. Online forums worden vol-gediscussieerd en dreigmailtjes gaan heen-en-weer.
Natuurlijk werken er mensen aan oplossingen. Maar alle oplossingen die tot nu toe zijn bedacht maken slachtoffers. Er gaan mensen hun baan verliezen. Er gaan winkels en uitgeverijen dicht. Er is geen oplossing zonder pijnlijke operatie. Heb ik een oplossing? Nee. Die heb ik niet.
Mensen vragen me wel eens of ik bang ben. Bang zijn voor deze ontwikkelingen is bang zijn voor slecht weer. Je kan er namelijk niets aan doen. Gelukkig maak ik verhalen, en kan ik die verhalen kwijt in de vorm van boeken, films, games, speelgoed, speelparken, etc Ik zou pas echt een probleem hebben als mensen geen behoefte meer hebben aan verhalen. Maar dat hebben ze wel. Dat blijft. Dat uitdaging voor mij is het bedenken van de juiste verhalen-drager. En als het uiteindelijk geen drager meer veilig is kan ik altijd nog langs de deuren gaan om verhalen te komen vertellen. Voor een stuk brood en een glas bier. Zoals mijn collega verhalenvertellers dat al voor de middeleeuwen deden.
Patz
ps. Dit is mijn analyse. Het zou zomaar kunnen zijn dat ik het helemaal mis heb. En dat mensen daar weer heel boos over worden. Alles ligt namelijk nogal gevoelig. Dus bij deze vast; sorry en ik zal het nooit meer doen. Of zo.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten