De laatste bladzijde van hun leven.

Vandaag is 70 jaar geleden dat meer dan 9000 jonge Amerikaanse, Britse, Canadese, Franse en Duitse mensen het leven lieten. Op 6 juni 1944 beleefde ze de laatste bladzijde van hun leven. Meer dan 9000 verhalen die op 1 dag tragisch eindigde. 

Het verhaal van D-Day, de codenaam waaronder de geallieerde troepen in de tweede wereldoorlog met 1 groot episch veldslag een begin maakte aan het einde van de tweede wereldoorlog is groot en bloedig. 

Er zijn wel meer grote veldslagen in Europa geweest. We hebben net de herdenkingen achter de rug van de eerste wereldoorlog. Een oorlog waarbij er soms wel meer soldaten op 1 dag sneuvelde. 

Alleen is er 1 verschil; de veldslagen vonden plaats in een heel andere tijd. Het was de overgang van het Napoleontische naar het ‘moderne’ oorlog voeren. De bevelhebbers waren niet voorbereid op wat er allemaal om hen heen gebeurde. Incompetentie en ego was vaak de basis van gruwelijk veel doden. De Tweede wereldoorlog met als brandpunt de 6de juni 1944 speelde zich bijna af in onze huidige tijd.

Dat besef kwam bij mij naar binnen toen ik een jaar geleden per ongeluk een historische radio-uitzending beluisterde van de BBC. Het ging om de eerste 12 uur van de invasie. Realtime afgespeeld. Ik wist niet wat ik hoorde. Het was alsof ik naar CNN zat te luisteren. Helemaal niet vreemd of ouderwets. De speculaties en de conclusies van de reporters kwamen als weloverwogen en logisch over.  De BBC citeerde Duitse publieke radiozenders die als eerste melding maakte van landingen in Normandië. Daarna werden de berichten door de regering ontkent om een paar uur later voorzichtig te worden bevestigd. Precies zoals het nu zou gaan.

Dat heeft mij doen beseffen dat er 9000 man in 1 dag ‘weloverwogen’ werden opgeofferd. Door mensen die deze beslissing doordacht hebben moeten maken. 

Het verhaal van D-Day is al vaak verteld. Groot en wellicht wat misplaatst in de naïeve jaren ‘60 ‘The Longest Day’ (waarin humor nog als smeermiddel kon worden gebruikt) en ‘Saving Private Ryan’ waarin schokkend realistisch word ingezoomd op een klein groepje soldaten. 

Ik heb het gevoel dat beide verhalen geen recht doen aan deze ‘dag der dagen’ zoals veel veteranen de slag noemen. Het is een groot en machtig verhaal. Een verhaal over een beweging van tienduizenden mensen. 156.000 soldaten die die dag de oversteek maakte naar Frankrijk. Een logistiek meesterstuk opgezet om een generatie van levens op te offeren op het altaar van de vrijheid. Een machtige beweging van energie, mensen, machines en politiek die tot op heden nog rippelingen veroorzaakt. Daarnaast zijn het al die mensen, al die levens, al die ambities en dromen die die dag stopte en families en gemeenschappen vol littekens achterlieten. 

Een verhaal te groot om goed te vertellen.

Misschien komt een bezoek aan een van de enorme begraafplaatsen wel het dichtst bij het verhaal. De hoeveelheid graven, indrukwekkend en groots, de namen en leeftijden op de grafstenen intiem en behapbaar. 

Vandaag denk ik even aan al die levens. Aan 9000 verhalen. Een forse bibliotheek vol liefde, dromen, ambities en ervaringen die allemaal eindigde op 6 juni 1944.

Patz